Irska/Celtic muzika

Irska muzika

Irska muzika je generalno pojam za muziku koja postoji u raznim oblicima u Irskoj.


Opstala je kroz 20-ti i 21. vek, uprkos globalizaciji kulture. Uprkos emigraciji i dobro razvijenom vezom sa muzikom iz Britanije i Sjedinjenih Američkih Država, irska muzika je zadržala mnoge tradicionalne aspekte i sama uticala na mnoge oblike muzike, kao na primer u SAD, i tamo je imala neki uticaj na modernu rock muziku. Ponekad je spajana s rock and rollom, punk rockom i drugih žanrovima. Neke pesme sa tom kombinacijom su postigle velike uspeh u zemlji i inostranstvu.

U zadnjih desetak godina, irska muzika je bila veoma uspešna na medjunarodnoj sceni. Ipak, najuspešniji su bili žanrovi rocka, popularna i tradicionalna kombinacija s izvođačima kao što su Clannad, Celtic Thunder, Enya, Westlife, Thin Lizzy, The Pogues, Rory Gallagher, Bob Geldof, Corrs, The Chieftains, The Irish Rovers, Riverdance, The Irish Tenors, Van Morrison, The Saw Doctors, Snow Patrol, Cranberries, U2, The Undertones, Ash, The Scripts, Sinead O'Connor, Damien Rice, Glen Hansard i Eleanor mcEvoy postižući uspeh na nacionalnoj i međunarodnoj sceni

Rano Moderno doba

Do sedamnaestog veka, harfski izvođači su bili pod pokroviteljstvom aristokratije u Irskoj. Ova tradicija je zamrla u osamnaestom veku s kolapsom galske Irske. Turlough Carolan (1670-1738) je najpoznatiji od tih harfista i poznato je preko 200 njegovih kompozicija. Pisao je u baroknom stilu koji se obično klasificira kao klasična muzika, ali njegova muzika je ušla u tradiciju i izvode je mnogi folk muzičara i danas. Edward Bunting je prikupio neke od poslednjih poznatih melodija irskih harfi na Belfast Harp Festivalu 1792 godine, a drugi važni sakupljači irske muzike su Franje O'Neill i George Petrie.
Ostali značajni Irski muzičari tog doba su Cearbhall og Ó Dálaigh (fl. st. 1630); Piaras Feiritéar (1600 -1653), William Connellan (fl. sredine 17. veka) i njegov brat, Thomas Connellan (c. 1640 / 1645-1698), kompozitori, Dominik Ó Mongain ( 18. vek); Donnchadh Ó Hámsaigh (1695-1807), pesnik i kantautor Eoghan Rua Ó Súilleabháin (1748-1782); Arthur O'Neill (fl. 1792); Patrick Byrne (muzičar) (c.1794-1863), pesnik i kantautor Colm de Bhailís (1796-1906)..

Tradicionalna muzika

Oživljavanje irske tradicionalne muzike nastaje na prelazu 20. veka. Harmonika dugmetara i Concertina postale su uobičajene. Irski stepdance izveden je na céilís, u vidu takmičenja. Stariji stil pevanja nazivaju Sean-br ("u starom stilu"), što je oblik tradicionalnog irskog pevanja, koje se moglo pronaći uglavnom u vrlo poetskim pesama na irskom jeziku.

Od 1820 do 1920 preko 4.400.000 Iraca je emigriralo u SAD, stvarajući irske dijaspore u Chicagu , Bostonu, New Yorku i drugim gradovima. Na primer, Michaela Coleman, James Morrison i Paddy Killoran su učinili mnogo za popularizaciju irske muzike 1920-ih i 1930-ih godina.

Nakon zatišja 1940-ih i 1950-ih, kada je (osim Céilidh benda) tradicionalna Irska muzika bila u zatišju, Seán Ó Riada, Clancy Brothers i Tommy Makem, Irish Roversa, Dubliners, Ryan Fancy i Sweeney' Man su u velikom delu zaslužni za drugi talas revitalizacije irske narodne muzike 1960-tih. Nekoliko njih su se pojavile u tv filmu "My Music: When Irish Eyes are Smiling", nakon njih slede Planxty, The Bothy Band i Clannad u 70-im.. Kasnije se pojavljuju i bendovi kao Stockton's Wing, De Dannan, Altan, Arcady, Dervish and Patrick Street i mnogi drugi..


Klasična muzika u Irskoj

U osamnaestom veku irska muzika je izvođena uglavnom po raznim klubovima i to uglavnom u dobrotvorne svrhe, što je i dovelo do njene popularizacije. Händel je u Dublinu, 1742 prvi put izveo njegov slavni oratorijum. Porodice Passerini i Damici su bili omiljeni izvođači opere u Dublinu , izvodeći koncerte i oratorije koji su bili tada popularni.

Sledeća generacija muzičara je bio John Stevenson (1761-1833), koji je najpoznatiji po svojim publikacijama irskih pesama s pesnikom Thomasom Mooreom. Njegovi radovi uključuju versku muziku, glees, ode, opere, simfonije i pesme i pratnje. Njegovi savremenici na muzičkom terenu bili su Michael Kelly i dr. Carter, John Field, koji je živeo u ranoj Romantičnoj Eri je zaslužan za stvaranje Nokturno oblika, koji je kasnije razvio Frédéric Chopin, Michael W. Balfe kompozitor opera,.. William Vincent Wallace kompozitor šest opera i Charles Villiers Stanford koji je postigao popularnost u Europi i Velikoj Britaniji tokom 19. i početkom 20. veka, ali uspeh irskih muzičara i kompozitora je došlao prvenstveno izvan irske države....

Izvođači

Izvođači klasične muzike uključuju Catherine Hayes, (1818-1861) Irska prva velika međunarodna Prima Donna i prva Irkinja koje je nastupila na La Scala u Milanu, tenor Ivan McCormack (1884-1945), najslavniji tenora svog vremena ; operska pevačica Margaret Burke, Sheridan (1889-1958);. koncert flautista Sir James Galway i pijanista Barry Douglas ; Mezzo Soprano-Bernadette Greevy i Ann Murray takođe su imali uspjeha na međunarodnoj sceni.


Horska muzika

Horsku muziku u Irskoj je stvorila Anúna, poznata po svom doprinosu Riverdancu početkom 1990-ih. Oni su također nominovani za Brit nagradu klasične muzike u Velikoj Britaniji, a bili su pozvani da daju prvi ikad Irski Prom u seriji BBC Proms u Royal Albert Hallu 1999 godine. Nacionalni Komorni zbor i Resurgam su dve važne profesionalno pevačka grupe koje su imale uticaj na značaj vokalne muzike, van opere ili suvremene popularne muzike, a postoji i nekoliko kvalitetnih crkveni horova, naročito u Dublinu: The Palestrina Choir (St. Mary 'Pro-Cathedral), Christ Church Cathedral Choir (Christ Church Cathedral) i St. Patrick Cathedral hor.

1980-ih Shaun Davey komponuje The Brendan Voyage, mešavinu klasične orkestralne i irskog tradicionalnog stila s Liam O'Flynn kao solistom. On je nastavio i proširio ovaj žanr sa svojim kompozicijama The Pilgrim, Granuaile i The Relef of Derry Simphony.
Piano Concerto No.1, gitara Koncert br.1 i Varijacije na Bachove kompozicije su neke od dela Richarda Kearns, koji je još jedan od Irskih klasičnih kompozitora.

Zabavna muzika

Showbands u Irskoj

Irski Showbands su glavna snaga u irskoj popularnoj muzici, naročito u ruralnim područjima,od sredine 1950-ih. Showband se igrao u plesnim dvoranama, a temelji se na šest ili sedam komandnom dixieland dance bendu. Osnovni showband repertoar se sastoji od standardnih plesnih numera, pokrivenim verzijama hitova pop muzike, od rock and rolla, kantri i westerna i zapadnog jazz standarda.

Uz porast popularnosti američke country muzike, razvija se novi subgenre u Irskoj poznat kao Country and Irish'. Nastaje mešanjem američke country muzike s irskim uticejem, koji uključuje irsku narodnu muziku. To je često rezultiralo da se tradicionalne irske pesme izvode u stilu country muzike. Big Tom i Mainliners su prvi veliki izviđači tog žanra, prešavši preko showband doba 1960-ih. Ostali veliki umetnici su: Philomena Begley and Margo, a najuspešniji izvođač tog žanra danas je Daniel O'Donnell, koji je postigao uspeh u Velikoj Britaniji, SAD i Australiji.

Kasnija tradicionalna i popularna muzika sa Clannad, Van Morrison, Hothouse Flowers and Sinéad O'Connor koristi tradicionalne elemente u muzici. Enya postiže međunarodni uspeh s New Age / keltskom fuzijom. The Pogues, na čelu s Shane MacGowan, i njihova kombinacija irske folk punk rock muzike postaje veoma popularna početkom 1980-ih godina, dok Afro-Celt Sound System postižeo slavu dodavanjem zapadnoafričkih uticaja i bubanj n bass u 1990-tim, dok bendova kao što su Kíla izvodi tradicionalnu Irsku s rock i world music kombinaciju i predstavlja irske tradiciju na svetskim muzičkim festivalima širom Europe i Amerike. Najistaknutiji bend u Irskoj je Horslips, koji je kombinovao irske teme i muziku s Heavy rockom.

Riverdance je muzičko-plesna intervala.. čin koji je proslavio Michael Flatley-a i Jean Butler-a izvođen sa hor grupom Anúna, izveden 1994 godine na takmičenju za Pesmu Eurovizije.

Riverdance je pozorišna predstava step dancea plesne grupe Rhythm Of The Dance koja oduševljava gledaoce širom svijeta još od davne 1968 godine.

Tradicionalni irski step je ples za koji je potrebna gracioznost, preciznost i fizička sposobnost, a prepoznatljiv je po brzim pokretima nogu, dok je ostatak tela statičan. Izmislili su ga Kelti i raširili širom Irske, a tri veka kasnije taj je ples postao popularan u cijelom svijetu. Kroz vekove ples se razvijao i menjao, a širili su ga učitelji plesa zvani Dance Masters obilazeći irska sela. Svako selo je smatralo iznimnom čašću dolazak Dance Mastera, a njihov rad je urodio prvom plesnom školom u Kerryju, pa u Corku i Limerick Countryju.

Osim zabave, irski step dance ljudi su koristili kao zaštitu, pa su katolici, u doba burnih vjerskih previranja, pri seoskim okupljanjima postavili mladog dečka ispred ulaza, koji bi u slučaju približavanja vojnika stepom upozorio ljude na opasnost. Samo je muškarcima bilo dozvoljeno plesati i učiti druge, no početkom 20 stoljeća to se promjenilo, pa su i žene počele plesati taj energični i veseli ples, kao i podučavati.

Originalni Riverdance ples, koji poznajemo danas, prvi nam se puta predstavio na Euroviziji u Dublinu 1994. godine gdje su osvojili publiku, a to su nastavili u ostatku Europe. Prva predstava u SAD-u održala se u najvećem pozorištu na Broadwayju, Gershwin Theatru, gdje su imali 605 nastupa u samo jednoj godini.

Energija pokreta, glazba, plesači koji plešu kao jedno u posebnom ritmu, oduševili su sve gledatelje koji su poželjeli zaplesati s njima. Show je uzbudljiva epska priča koja opisuje doživljaje irskih Kelta kroz istoriju. Bogato opremljen kostimografijom, show vodi kroz prošlost i sadašnjost, kroz tradicionalni ples i moderni balet, uz scensku tehnologiju koja je omogućila da se hiljadogodišnja priča ispriča u sadašnjosti.

Za popularizaciju, zaštitu i prisutnost plesa Riverdance brine se National Dance Company Of Ireland, koja je u svrhu očuvanja svog tradicionalnog plesa osnovala, pored skupine Lord Of The Dance i skupinu Rhythm Of The Dance.

U tom dvosatnom spektaklu plesa i glazbe nastupaju najbolji plesači, glazbenici sa tradicionalnim glazbalima i pjevači, koji donose izvorni zvuk irske kulture. Plesni udarci plesača, nevjerojatan ritam, jasne melodije tradicionalnih irskih pjesama i bogata kostimografija predstavljaju novi koncept irske muzike uz upotrebu duha narodnih plesova i pesama.



billwhelan.com