Korali

Korali (Anthozoa) su žarnjaci koji imaju samo oblik polipa, solitarnih ili kolonijalnih, ali uvek sesilnih (pričvršćenih za podlogu). Telo im je cilindričnog oblika sa usnim otvorom u obliku pukotine oko koga je venac pipaka. Usni otvor se nalazi na slobodnom kraju i nastavlja se na gastrovaskularnu duplju.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Oblikom najčešće podsećaju na raskošno razgranato drvo zahvaljujući čemu su još u antičkom dobu bili poznati kao morsko drveće. Osim toga i kod njih se kao i kod drveća prilikom rasta obrazuju godovi. Stari narodi, Grci i Egipćani, su im pripisivali magijske moći pa ih posvećivali boginjama ljubavi i lepote, a darivali mladencima. Arapska i indijska narodna medicina im daje još veći značaj smatrajući ih izuzetno lekovitim. U savramenoj medicini se koriste prilikom presađivanja kostiju. Kao prva asocijacija na ove životinje svakako je nakit koji se od njih pravi neverovatno dugo, smatra se 20 000 godina. Jedno more je po njima dobilo naziv. Pored sveg tog značaja oni su ipak najniža stepenica na evolutivnoj lestvici pravih višećelijskih životinja (eumetazoa).

[You must be registered and logged in to see this image.]

 Koralni sprudovi

[You must be registered and logged in to see this image.]

Veliki koralni sprud

Koralni polipi se razmnožavaju pupljenjem pri čemu se novonastale jedinke ne odvajaju već ostaju zajedno gradeći koloniju. Stalnim pupljenjem, koje se uvek odvija na vrhovima grana, kolonija raste. Svaki pojedinačni polip, mekog želatinoznog tela, luči skelet koji ga štiti. Kada polipi uginu ostaje skelet koji se može nagomilavati i dostizati ogromne dimenzije. Treba napomenuti da u obrazovanju sprudova, pored skeleta korala, učestvuju i skeleti drugih životinja koje žive sa koralima.

Topla mora, gde najmanja zimska temperatura varira oko 20°S, pogoduju ovim životinjama tako da mogu dostići dimenzije koje zadivljuju. Tako grane jednog tropskog korala mogu da budu više od 4m sa prečnikom većim od 2m. Nagomilavanjem skeleta obrazuju se podvodne stene, sprudovi i atoli kao njihova posebna vrsta. Atoli imaju oblik prstena izgrađenog od korala, a u središnjem delu je morska voda. Rast skeleta ovih životinjica je jako spor, smatra se da grana prečnika 1 cm raste godišnje 2-10 cm. Neobično je važno da određeni uslovi sredine, pogotovo temperatura morske vode, budu optimalni da bi i sam rast to bio.

U morima, gde su takvi uslovi obezbeđeni, obrazuju se sprudovi zaista impozantnih razmera. Veliki koralni greben na obali Australije, inače i najveći koralni greben na svetu, dugačak je 2000 km i predstavlja pravo čudo prirode, jer je tih 2000 km nagradilo mnoštvo sićušnih polipa (radi se o milionima i milionima) udruženih u kolonije.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Značaj i upotreba

[You must be registered and logged in to see this image.]

U izradi nakita i različitih ukrasnih predmeta koristi se iz samo pet od ukupno 27 vrsta korala. U Mediteranu se u te svrhe koristi crveni koral (Corallium rubrum) koji je sada zaštićena vrsta. Skelet crvenog korala izgrađen je od mnoštva iglica koje stapanjem u čvrstu masu grade stablo kolonije. Živi na dubini od 20-200 m u obliku razgranatog drveta bez listova koje je okrenuto naglavačke, odnosno visi sa podvodnih stena.

Oduvek su korali predstavljali nepoznanicu zbog čega su im u narodnim verovanjima pripisivane magijske i isceljiteljske moći. Takva verovanja su se prenosila sa kolena na koleno i kod mnogih naroda zadržala do danas.

U antičko doba U Grčkoj se korali posvećuju boginji lepote Veneri, Egipćani boginji ljubavi Izidi i koriste u lečenju različitih oboljenja. Slično je bilo i kod Arapa koji su od korala pravili prah za lečenje očnih, kožnih oboljenja i čišćenje organizma. Za Rimljane su imali značenje amuleta koji donose sreću i dug život. I Indiji se za korale veruje da zaustavljaju ludilo i donose mudrost, dok među afičkim plemenima su još cenjeniji i vrede čitavo bogatstvo.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Savremena medicina im baš ne veruje toliko, ali su i tu našli primenu. Telo čoveka lako prihvata korale jer je njihov mineralni sastav sličan ljudskom pa ih ortopedski hirurzi koriste za presađivanje kostiju. Po nekim alternativnim mišljenjima mineralima iz korala može se nadoknaditi njihov eventualni nedostatak u organizmu čoveka i time sprečiti oboljenje izazvano tim nedostatkom.

Interesantno je da se rast korala može uporediti sa debljanjem stabla drvenastih biljaka jer se oba odvijaju obrazovanjem godova. Savremeni paleontolozi utvrdili su u fosilima korala fine godove za koje se smatra da predstavljaju ne godišnje ( kao kod drveća), već dnevne godove rasta. Na osnovu te dnevne stope rasta utvrđeno je da je godina krajem perioda devona trajala oko 400 dana, dok savremeni korali nagrade oko 360 godova godišnje.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Idealno stanište za podvodni svet tropskih i subtropskih mora predstavljaju koralne šume, sprudovi i atoli. U njima živi mnoštvo raznovrsnih riba, morskih zvezda, algi. Nemarnošću, nebrigom čoveka taj svet postaje ozbiljno ugrožen.

Globalno zagrevanje, izazvano zagađenjem sredine, uzima svoj pozamašan danak i u koralima. Korali su vrlo osetljivi na temperaturna kolebanja i vole topla mora. U pretoploj morskoj vodi korali se naprosto skuvaju odbacuju alge, kojima se hrane usled čega pobele i uginu. Takve, beživotne korale napuštaju i životinje koje su tu nalazile hranu i sklonište.

Danas je sve više i više pobelelih korala pri čemu se dešava da se neki povrate u prethodno stanje, ali veliki broj njih ugine. Po nekim podacima je 1998. god. bila najpogubnija za korale jer ih je 16% izbelelo ili uginulo. Po najcrnjim prognozama ako se u narednih 10-tak godina ne zaustavi zagađivanje sredine i rast temperature doći će do potpunog uništenja korala.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Koralni polip je životinja na čijoj se pločastoj osnovi nalaze usta koja su okružena prstenom pipaka. Suprotni kraj organizma koji se naziva baza služi za pričvršćivanje podlozi.


[You must be registered and logged in to see this image.]

-veličina- Zavisno od vrste korali mogu biti različite veličine; od par milimetara do nekoliko centimetara u prečniku. Jedna od najvećih vrsta Fungia je samostalan koral koji može da dosegne veličinu do 25 cm u prečniku. Kolonialni korali su mnogo manji u prosjeku od 1-3 mm u prečniku. Kolonije korala takođe variraju u veličini. Neke kolonije su dosta male veličine dok druge mogu doseći veličinu i do nekoliko metara visine.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

-boja- Prirodni pigmenti u koralnom tkivu proizvode niz boja uključujući bijelu, crvenu, žutu, zelenu, plavu i ljubičastu. Alge koje mogu živjeti u simbiozi sa koralima takođe mogu davati boje koralima, npr. braon, zelenu ili narandžastu.

   [You must be registered and logged in to see this image.]

-pipci- Pipci predstavljaju izrasline na površini korala koji imaju dvostruku ulogu-mogu služiti za odbranu korala ali i za usmjeravanje hrane prema ustima. U zavisnosti od vrste korali mogu imati 6 ili 8 pipaka ili umnožak broja 6 ili 8. Pipci sadrže čahurice koje mogu da izazovu žarenje,a koje se nazivaju nematociste (koje sadrže spiralne prevoje ispunjene otrovom). Kada se senzor u nematocistama stimuliše fizički ili hemijski čahurica se rasprši i izbacuje vlakno nevjerovatnom snagom i brzinom. Nit se pričvrsti za kožu žrtve i injektuje otrov u nju.

   [You must be registered and logged in to see this image.]                                                                                                

-digestivni sistem (sistem organa za varenje)- Digestivni sistem počinje sa ustima koja vode ka stomačnoj šupljini. Stomačna šupljina je podijeljena longitudinalnim membranama koje se nazivaju mesenterije (koje mogu sadržavati i reproduktivne ćelije). Mesenterije povećavaju područije stomačne šupljine što u mnogome pomaže pri varenju.


-respiratorni sistem (sistem razmjene gasova)- Respiracija korala se odvija duž čitave površine organizma.

-ishrana- Neki korali se hrane zooplanktonima (malim plutajućim životinjama), sitnim ribama ili nekom drugom hranom organskog porijekla. S druge strane, korali koji učestvuju u građi koralnih sprudova hrane se sa zoonxanthellae. Hrane se uglavnom noću, tako što uz pomoć pipaka zaustave hranu koju dalje prosljeđuju prema usnoj šupljini.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

-reprodukcija (razmnožavanje)- Korali se mogu razmnožavati polno i bespolno. Korali mogu biti muškog ili ženskog pola, ali isto tako postoje i hermafroditi, tj. da imaju istovremeno oba pola. Bespolno razmnožavanje, koje je češće, vrši se pupljenjem i nepotpunim dijeljenjem. Na polipu raste pupoljak iz kojeg se razvije životinja; ona se od stare životinje odvoji ili na njoj ostaje. Tako nastaju ogromne tvorevine koralnih polipa, koji su na istoj podlozi međusobno srasli i spojeni mrežom kanala. Kod polnog razmnožavanja razvije se u tjelesnoj šupljiniu polipa mlada životinja, koja kao planula (larvalni oblik) ili kao gotova životinja izlazi na usni otvor.

 
[You must be registered and logged in to see this image.]

VRSTE KORALA

    Korali se prema građi, dijele u dvije grupe: Hexacoralla (Zoantharia) i Octacoralla (Alcynaria). Za grupu Hexacoralla karakterističan je broj 6, a za grupu Octacoralla broj 8. Grupi Hexacoralla pripadaju u tropskim morima crni korali (Antipatharia) i kameni korali (Scleroderma) koji stvaraju koralne grebene, a u Jadranskom moru crvena moruzgva (Actinia equina) i smeđa vlasulja (Anemonia sulcata). Grupi Octacoralla pripadaju porodice Alcyonaceae, Gorgoniaceae, Pennatulaceae, Tubiporaceae i Helioporaceae.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Montastrea cavernosa je vrsta čiji mali polipi formiraju saćaste ravni. Njihove kolonije formiraju kupolaste oblike. Polipi su uglavnom smeđi ili zeleni, ali se mogu naći i crveni ili narandžasti. Hrane se uglavnom noću.

 [You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Oxycirrhites typus je čvrsta vrsta korala, koja formira razgranatu strukturu koja podsjeća na rogove jelena. Kolonije su obično zlatno-smeđe sa blijedim vrhovima, ali mogu da variraju od plave pa do roze, ljubičaste, narandžaste, zelene i žute. Ova koralna vrsta je česta za oblast Kariba.

 [You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Diploria strigosa. Postoji nekoliko varijacija ove koralne vrste u svijetu. Njihova površina je izbrazdana i podsjeća na moždane brazde. Kolonije rastu u velike oblike, koje u prečniku mogu imati i do 60 cantimetara. Mogu se naći od Floride do Bahama.

 [You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Caulastrea furcata je šareni koral koji formira oblike koji podsjećaju na bombone. Polipi su smeđi sa žutim prugama, sa neonski zelenim središtem. Obično formiraju male, tijesne grupe. Hrani se noću, pružajući svoje složene pipke.

 [You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Galaxea fascicularis je jedna od čvrstih koralnih vrsta koje imaju kamenoliki kalcijumski skelet. Mali ovalni panjevi se izdižu iznad žućkastog jezgra i svaki se završava složenim zvjezdanim bijelim polipom. Može se naći u Karibskoj oblasti i u zapadnom dijelu indijskog okeana. Rastu obično do tridesetak cantimetara u visinu.

 [You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Turbinaria reniformis je čvrsti koral koji raste u različitim oblicima. Skelet je prekriven džombastim izraslinama. Složeni polipi u obliku cvijeta izlaze kada se koral hrani. Može se naći u nekoliko boja, ljubičaste, sive, zelene i smeđe. Mogu se naći u oblasti Pacifika i Indijskog okeana.

 [You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Tubastrea aurea. Ovi narandžasto žuti korali rastu uglavnom na tamnim lokacijama, i mogu se naći na ulazima u podvodne pećine i šupljine. Obično imaju kamenu čisto narandžastu bazu sa živopisnio žutim polipima. Može se naći uglavnom u Indo-pacifičkoj regiji.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

Plerogyra sinuosa je koral interesantnog izgleda. Građen je od osnove i polipa u obliku balončića koji se šire tokom dana. Koral upija svjetlost tokom dana, što je od presudnog značaja za njegov rast. Noću se njegovi pipci izdužuju radi hranjenja. Može se naći u indo-pacifičkoj regiji i u Australiji.

 [You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Goniopora lobata. Ovo je jedna od najljepših koralnih vrsta. Građena je od čvrste loptaste baze iz koje izrastaju mnogobrojni pipci u obliku cvjetova. Ovaj koral se može naći u indo-pacifičkoj regiji.

 
[You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Muricea muricata raste u grupama i imaju prstast oblik.  Obično su žućkaste ili zelene boje i mogu se naći u tropskim grebenima Kariba ili Indijskog okeana. Štapići su prekriveni malim koralnim polipima koji upijaju hranjive materije iz vode.

 
[You must be registered and logged in to see this image.]
 
    Goregonian flabellum je vrsta korala veoma povezana sa vrstom Muricea muricata. Glavna razlika je u tome što Goregonian flabellum pravi ravne površine. Veoma je česta u karipskom regionu gdje se mogu naći u bojama od crvene do žute i ljubičaste.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

 
    Dendronephthya rubeola.Ovo je jedna od najljepših koralnih vrsta.Ovaj koral se može naći u Indo-pacifičkoj regiji i duž dugih koralnih grebena. Translucentne su strukture a boja im varira od  čisto crvene do tamno narandžaste. Ova vrsta se hrani noću, a danju se trasformiše u loptasti oblik.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

 
    Stoichactis gigas je jedna od najvećih vrsta korala uopšte.Ako dođe u dodir sa kožom čovjeka izaziva osip.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

 
    Heteractis magnifica je jedna od najvećih vrsta korala i  služi kao dom mnogim vrstama riba. Uglavnom se nalazi u Pacifiku ali i u indijskom okeanu. Donji dio im je jasno roze boje, dok su im polipi svijetlo zelene boje (koja potiče od alge sa kojom živi u simbiozi)

 [You must be registered and logged in to see this image.]

 
    Anthopleura xanthogrammica je prelijepi koral čisto zelene boje koji može narasti do veličine 12 inča. Izgledom veoma podsjeca na cvijet, a nalazi se duž Pacifika; od Aljaske do Paname.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

 
    Corynactis californica ime je dobila po kružnim izraslinama koje rastu na polipima. Ova vrsta je veoma male veličine (do 1 inča) a uglavnom se mogu naći blizu kamenitih obala Pacifika; od sjeverne Kalifornije do poluostrva Baja.

KORALNI GREBENI

    Koralni grebeni su vapljenačke organogene tvorevine u tropskim morima; nastaju djelovanjem različitih organizama, naročito korala. Korali, koji uglavnom izgrađuju koralne grbene, žive u plitkoj (najviše 50 do 60 metara dubokoj) čistoj i normalno slanoj (oko 35‰) vodi tropskih mora. Prema obliku razlikuju se obalni ili rubni i barijerni koralni grebeni. Obalni ili rubni koralni grebeni pružaju se uz kopnene ili otočne obale, od kojih su odjeljeni plitkim kanalom ili lagunom. Barijerne koralne grebene rastavlja od obale mnogo širi kanal (između Velikog koralnog grebena i Australskog kopna, oko 2000 kilometara dug i 30 do 40 kilometara širok kanal). Poseban je oblik barijernog koralnog grebena atol.

 
[You must be registered and logged in to see this image.]

    Po Darvinu su barijerni koralni grebeni i atoli nastali postepenim poniranjem obale ili opštim spuštanjem morskog dna. Da se korali održe u životu na površinskom sloju vode, gdje su im uslovi za život najpovoljniji, grade greben u visinu. Koralni grebeni su najbogatije životne zajednice (biocenoze) u moru i u njihovoj izgradnji učestvuje znatan broj životinjskih i biljnih vrsta.

LJEKOVITA SVOJSTVA

 [You must be registered and logged in to see this image.]

    Kalcijum u kostima nije trajno vezan, već se iz njih oslobađa ako nedostaje u ostalim delovima organizma. Zato je važno da se održava stalno nivo kalcijuma u krvi, a ovo se postiže svakodnevnim unosom dovoljne količine namirnica koje ga sadrže. U suprotnom kalcijum se "krade" iz kostiju, što dovodi do njihove krhkosti, poroznosti i lake lomljivosti.
    U poslednje vreme sve više se govori i o značaju kalcijuma za prevenciju visokog krvnog pritiska i gojaznosti, a pokazalo se da ovaj sastojak pomaže i kod predmenstrualnih simptoma, utiče na koncentraciju i intelektualne sposobnosti.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

    Mnogo je faktora koji povećavaju gubitak kalcijuma. Tako prehrana bogata belančevinama životinjskog porekla i natrijumom podstiče gubitak kalcijuma, kao i kofein i alkohol. U slučaju većeg gubitka kalcijuma, koji se ne može nadoknaditi ishranom, propisuju se preparati kalcijuma, ali vrlo često postalja se pitanje delotvornosti i mogućnosti organizma da ih iskoristi.

Najnovija naučna istraživanja govore da su preparati od koralnog kalcijuma jedini veštački kalcijum koji organizam može iskoristiti odmah i u potpunosti. Naše telo ne odbacuje koralne umetke, pa tako hirurzi ortopedi koriste deliće korala prilikom operacija na kostima.


 [You must be registered and logged in to see this image.]

    Prednost je u organskom poreklu takvog kalcijuma, koji je bio korišćen kao gradivni element korala. Oni su, gradeći skelet, tokom dugog perioda, "provarili" velike količine okeanskih minerala.

    Pored kalcijuma iz morskih dubina, farmaceutska industrija sve više preparata bazira na plodovima mora. U toku su i istraživanja lekovi za lečenje mnogih teških bolesti kao što je karcinom, za koje se osnovne sirovine crpe iz mora.

 
znanje.org

NAKIT

    Vjekovima korali se koriste za izradu nakita i poštuju se kao zaštitna amajlija. Prvi koji su koristili korale za izradu nakita bili su stari Rimljani koji su vjerovali da nošenje korala kao amajlije donosi sreću. Kako prije mnogo vijekova, tako se i danas u mnogim kulturama korali se koriste za tjeranje zlih duhova. Drevno vjerovanje o zaštitnim moćima korala nastavilo se u vidu tradicionalnih poklona, ogrlica od crvenog korala, za malu djecu. Za djevojčice korali su popularan izbor za prvi komad nakita. Ali, korali su više od ovoga. Na čudesan način oni reflektuju karakter onoga ko ih nosi, a najbolje pokazuju neodoljivu ljepotu kada su nošeni na goloj koži.  Nošenje korala vezuje se za sreću u braku i trebaju se skinuti noću. Takođe se preporučuje djevojkama pred udaju da ga nose jer donosi sreću.

 [You must be registered and logged in to see this image.]

 
[You must be registered and logged in to see this image.]
 

    Korali pripadaju najatraktivnijoj vrsti materijala za izradu nakita i nastavljaju da inspirišu svjetski poznate dizajnere nakita u kreiranju novih, očaravajućih i jedinstvenih kreacija.Da bi bio upotrebljen za izradu bilo koje vrste nakita koral mora biti savršeno okrugao ili ovalan i veoma gladak i mora pripadati vrsti Corallium rubrum ili Corallium japonicum. Kao i biseri korali pripadaju organskim vrstama materijala za izradu nakita. Interesantno je da i biseri i korali nastaju djelovanjem određenih elemenata u vodama, ali i da su po hemijskom sastavu veoma slični. (sadrže preko 90% kalcijum karbonata) 

[You must be registered and logged in to see this image.]