Tekstura

Tekstura je treći likovni element koji se, pored linije i površine, direktno vezuje za samu materiju. Tekstura obaveštava o strukturalnom sastavu i građi površine predmeta. Možemo je saznati neposredno čulom dodira.

Dok je vizuelna percepcija linije i površine, iako manje direktna od taktilne, pouzdanija od nje, i lakša za tumačenje u svesti, dotle je taktilna percepcija za shvatanje teksture od primarnog značaja. To se odražava i u govornom jeziku. Reči koje simbolišu teksturalne pojave označavaju taktilne osećaje. Pojmovi gladak i rapav spontano se u svesti vezuju za čulo dodira. Ovo ne znači da nas i čulo vida ne može, posredstvom svetlosti, izvestiti o tome da li je neki predmet gladak ili rapav. Vizuelna slika teksture je čak kompletniija, jer su čisto taktilnim osobinama glatkoće i rapavosti pridodate i osobine koje je svetlost izazvala i dodala taktilnim pojavama površine. Tako se pod uticajem svetlosti neka površina percipirane samo kao glatka ili rapava, nego i kao mat ili sjajna. Usled toga dve osnovne grupe tekstura: glatke i rapave, dele se na još po dve.

Glatke teksture dele se :

Glatke sa sjajem
Glatke mat
Rapave se dele na :

Rapave sa sjajem
Rapave mat
Sjajne su one teksture koje dobro i pravilno odbijaju svetlost a mat su one koje svetlost odbijaju slabo i nepravilno.

Tekstura je likovni element koji najdirektnije govori o samoj prirodi materije, o njenoj građi, o njenom strukturalnom karakteru. Dok površina i linija opisuju kakav je izgled predmeta, tekstura govori o tome kakav mu je sastav.

U modernoj umetnosti teksturi se posvećuje posebna pažnja. U nekim kubističkim kompozicijama ona je dominantan element, a kod enformela ona je tema slike i cela kompozicija ograničava se na igru teksture i traženje njihove specifične izražajnosti.


sr.m.wikipedia.org

Tekstura

[You must be registered and logged in to see this image.]


Tekstura je karakter površine i kao takva može biti:

- plastička (hrapavo ili glatko, taktilna),
- slikarska (različite gustoće mrlja koje čine površinu) i

- crtačka tekstura, gdje se koriste crtački elementi - točka i crta - za različito ispunjavanje i rasteriranje površine ograđene obrisnom crtom. Pogodna je usporedba s oranicom, poljem koje je omeđeno od ostalih susjeda i obrađeno linijama - brazdama. Dakle, obrisnom linijom stvaramo oblik koji iznutra ispunjavamo teksturnim crtama.

Plastičke teksture

[You must be registered and logged in to see this image.]

Plastičke teksture su opipljive i ovise ili o karakteru materijala čiju površinu doživljavamo, ili o načinu obrade tog materijala - glačanjem i poliranjem recimo. Razumije se da drvo ima različitu površinu (time i teksturu) od kamena ili bronce. Ali u umjetnosti se nije uvijek razumijevalo samo po sebi da se upotrebljenom materijalu poštuju (ostavljaju) njegova svojstva, već su se skulpture od kamena primjerice glačale do visokog sjaja oponašajući broncu. Stoga poneki umjetnici ostavljaju dijelove skulptura posve neobrađenima kako bi što manje zadirali karakter i osobnost upotrebljenog materijala. Ponekad se, s druge strane, računa na veći raspon taktilnih doživljaja koje materijal, alat i autor mogu pružiti, a gledatelj percipirati - tako se stvara više stupnjeva i oblika hrapavosti i uglačanosti površine, pa govorimo o sitnozrnatim, krupnozrnatim, naboranim, ispicanim, valovitim i drugim teksturama.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Gore je skulptura Constantina Brancusija: "Muza"; uočavamo dva materijala - kamen i broncu uglačanu toliko da odražava okolinu poput ogledala. Ali na vrhu stilizirane glave koja je tako uglačana vidimo obrađeni, teksturirani dio koji označava kosu i ukazuje na jasnu promijenu rukopisa autora, čak i u promjeni boje (zatamnjeni metal je tu možda i paljen). Primjetite i kompozicionu ulogu postolja: i ono je zaglađeno toliko da nismo sugurni čak ni o kakvom se materijalu radi (moglo bi biti u pitanju i uglačano drvo).

Faktura


Faktura u likovnim umjetnostima označava likovno-tehnički postupak obrade površine likovnog djela, ili drugim rječima umjetnikov rukopis. U slikarstvu se to odnosi na način nanošenja boje kistom koji može biti
- impasto: gusti, debeli nanos koji se bore i taktilno je osjetljiv, i
- lazuran namaz: tanak i proziran sloj boje glatke površine.

[You must be registered and logged in to see this image.]

U modernoj umjetnosti najpoznatiji primjer impasto rukopisa ima Vincent Van Gogh koji je boju osim kistom nanosio i prstima, pa je tako stvoren i trodimenzionalni reljef na slici čije brazde u potpunosti odgovaraju potezima, gotovo kao da se radi o slici izvedenoj Breillerovim pismom za slijepe.

[You must be registered and logged in to see this image.]

U tradicionalnom slikarstvu vrijedilo je pravilo da se svjetle boje nanose impasto, a tamne lazurno. To je posebno uočljivo na slikama iz razdoblja baroka (npr. Rembrant) na kojima bijela boja svojom reljefnošću gotovo dobiva autonomiju od ostatka slike, i u njoj možemo uživati kao u minijaturnim skulpturicama, a ne samo vizualno.

U kiparstvu faktura se odnosi na način obrade materijala udarcima dlijeta, modeliranjem gline, brušenjem i uopće načinom upotrebe raznih alata.

Fakturom kao rukopisom se možemo služiti u svrhu prepoznavanja autorskog stila nekog umjetnika, poput grafologa. Osobnost fakture je jedan od načina autorskog izražavanja pojedinca na svojem djelu, poput kompozicije, teme, sadržaja i drugog što čini unikatnost svakog umjetničkog djela.

[You must be registered and logged in to see this image.]


unizg.